Ik volg steeds minder de het wereldnieuws, alsof ik dat in letterlijke zin serieus moet nemen. Er wordt weliswaar geschiedenis geschreven, die ook van grote invloed is op mijn persoonlijke leven, maar waarover gaat die geschiedenis eigenlijk?
Ik denk wel eens dat we het woord geschiedenisles beter om kunnen dopen tot ‘een cursus psychopathologie door de eeuwen heen, en de gevolgen daarvan’.
Natuurlijk gebeuren er ook prachtige, hartverheffende dingen. En ik bedoel sowieso niet cynisch te zijn.
Psychopathologie ontstaat namelijk niet zomaar. Er gaat veel pijn, angst en verwonding aan vooraf, die te eng of beschamend lijkt om toegelaten en dus geheeld te worden.
Wanneer ik het wereldnieuws volg, zie ik veel waanzin. En daarmee zie ik de wond, hoe hemeltergend ijdel, ontstellend dom en wanstaltig wreed die ook verpakt moge zijn. Ik zie de toegedekte, overschreeuwde leegte, schaamte en eenzame angst. Ik zie het ontkennende vastklampen aan dogma’s, aan vijandsbeelden en andermans zogenaamde minderwaardigheden. Ik zie niet kunnen geloven dat er meer is dan de realiteit van het tekort. Van geloven wel te moeten pakken wat je pakken kunt, desnoods ten koste van anderen. Ik zie de massale dissociatie van de zielenpijn die dit uitbuiten weer teweegbrengt.
Want ten diepste bestaan er geen slechte intenties. Wel gedrag met (ernstig) schadelijke gevolgen.
‘Money makes the world go round’
Hoe meer we dat toestaan, hoe meer we beamen dat bestaan op zich, per saldo, geen waarde heeft.
Dat is ultiem verwondend. Fysiek, emotioneel en geestelijk. Want tot nul reducerend.
Misschien herken je hier in je leven van alle dag weinig van, maar op macroniveau is deze dynamiek droevig duidelijk zichtbaar.
Macroniveau wordt geboren op microniveau. Een macrowond ontstaat, voor zover ik dat kan voelen, uit de wond die wij voor elkaar en onszelf verborgen willen houden.
De wond van niet herkend, gekend en erkend zijn, misschien zelfs bestreden, in de intrinsieke waarde van je er-zijn. In je schoonheid, je kracht, je soevereiniteit en je liefde. Onmiskenbaar zichtbaar in je ogen als pasgeborene en daarna, toch vaak niet onthaald. Schaamte ontstaat dan, maar in feite wordt je beschaamd. Niet expres.
Deze wond van beschaamd zijn, is, wederom mijns inziens, de kern van alle wonden. Die maakt dat we onszelf ook niet meer durven te herkennen. Waardoor we niet herstellen. En waardoor we de wond doorgeven. Aan de volgende generatie, aan de zondebok, aan mensen aan de andere kant van de wereld, aan de natuur.
Verwonding zoekt naar heling. Je lichaam, je ziel, het leven willen van nature weer heel worden. Maar dat kan alleen als de wond in al zijn misschien afschrikwekkende rafeligheid, ontvangen wordt. Jouw wond door jou. De mijne door mij. Door niemand anders. Dat kan jij. Dat kan ik. Dat kunnen wij. Daar zijn we op toegerust.
We kunnen niet gered te worden.
Zolang we toch door iets of iemand verlost willen worden van onze eigen pijn en onmacht, geven we onze macht weg aan wezens die al dusdanig gek zijn dat ze de Messias uithangen. Of die vanzelf gek zullen worden wanneer ze zoveel bedweepte macht krijgen. We creëren zo zelf onze dictators en beulen.
In die zin bestaan er geen daders en slachtoffers. Hoe het momenteel met de wereld gaat en door wie die geleid wordt, is m.i. slechts een symptoom van hoe het met de mensheid gaat.
We hoeven niet gered te worden. We zijn toegerust.
Er is wel steun nodig.
Laten we elkaar helpen. Laten we ons niet meer schamen voor onze diepe gevoeligheid en ons verlangen naar verbinding in ongerepte waarachtigheid. Dat is wat ik liefde noem, onaangeharkte liefde.
Laten we onszelf helen waar we beschaamd zijn, zodat we de ander niet meer hoeven te beschamen.
Laten we elkaar met onmiskenbaar respect onmiskenbaar begrenzen wanneer we (per ongeluk) toch beschamen.
Oproep namens mijn moeder
Op 25 oktober 2020 zwaaide ik samen met mijn zussen, mijn moeder uit. Ze stierf. In vrede.
Haar leven kende de nodige tragiek, maar haar vreugde kwam steeds opnieuw bovendrijven.
In mijn afscheidsvertelling tijdens de uitvaart zei ik tegen mijn moeder:
‘Mijn liefste vuurvogel, jij scheert al weer in schreeuwende bevrijding, jubelend langs de met zon omzoomde wolken’.
Na de crematie zagen we een bijzonder verschijnsel boven onze hoofden. Het bleek om een ijskristalboog te gaan, een weinig opgemerkte zus van de regenboog.
Mijn moeder was een nachtmens. Omringt door stapels boeken, gedichtenbundels en kranten, waakte ze. Ze waakte over alles wat heilig is.
Mijn laatste woorden aan haar waren:
‘Je zal bij me zijn in de eerste merel die, als een fiere heraut, de lente aankondigt. En in diezelfde merel wanneer hij de lange zomeravonden vol zingt. En zeker is van zijn zaak: Er is niets dan vreugde. Alles is heilig’.
Ik schrijf dit hier omdat ik, eenmaal terug in Frankrijk, voelde dat dat is waarom ik hier ben: waken over alles wat heilig is. Daar een bewaarplaats voor wil zijn, een vrijplaats. Voor de intrinsieke schoonheid, kostbaarheid, waardigheid en vreugde van de aarde, de kosmos en van ons.
De waarheid daarvan is groter dan die van het diepste duister. En ruimer dan de meest verontrustende bedreiging en onzekerheid. Van beiden zijn er nog al veel momenteel, op onze planeet.
Waar je ook bent, ben een baken. Samen met mij. Dogmaloos.
En als je het baken zijn concreter wilt maken
Maak een tastbare buiging voor jezelf, de mensheid, de aarde, het leven op aarde:
- Raap zwerfvuil op. Buig in een letterlijk eerbetoon.
- Gun en geef jezelf wat je wezenlijk nodig hebt.
- Haal waar dat mogelijk voor je is, Fairtrade en biologische producten in huis.
- Merk schoonheid op:
De geschiedenis en actualiteit van de kunsten kan juist weer een bron van herstel zijn. En van herinnering aan oorspronkelijke vreugde. Er is zoveel adembenemende, ongedomesticeerde, wilde, eerlijke, originele, swingende schoonheid, ontsproten uit het mensenvolkje.
En wat een schoonheid in de volstrekte zachtheid van wangen, lippen en babyvoetjes. In het multidimensionale zwart van de pupillen van je kat. In de goudkleurige vacht op de weerloze buik van mijn hond Ber. In de lijn van de rug en nek van een jonge vrouw. Of jonge man. In de tedere stramheid van een oude hand. In de geruisloze atmosferische verschillen in je tuintje, gedurende de dag.
PS: In de film American Beauty filmt iemand de schoonheid van een plastic zakje dat dwarrelt in de wind. Daar hoor je deze muziek (met later ook tekst) van Thomas Newman bij. Dan snap je zeker wat ik bedoel.
PS 2: Of luister hier naar: ‘Wise Up’ van Aimee Mann, het kernliedje uit de film Magnolia.Ik heb de ilm begrepen als een aanmoedigind de afweer naar wonden en je gaten op te geven. Het refrein van het liedje:
It’s not going to stop
It’s not going to stop
Till you wise up
[Outro]
No, it’s not going to stop
Till you wise up
No, it’s not going to stop
So just give up
PS2: de pastels in dit schrijven zijn gemaakt door Juke Hudig.